تهیه صورت مغایرت بانکی
در دنیای حسابداری، ارائه‌ی صورت‌های مالی دقیق و معتبر، نیازمند کنترل و بررسی مداوم حساب‌هاست. یکی از اصلی‌ترین این کنترل‌ها، بررسی و تهیه صورت مغایرت بانکی است؛ گزارشی که به حسابداران این امکان را می‌دهد تا مانده حساب بانک در دفاتر شرکت را با مانده اعلام‌شده توسط بانک مقایسه کرده و اختلاف‌های احتمالی را شناسایی و تحلیل کنند.
برای تراز نگه‌داشتن حساب‌ها، به‌ویژه حساب بانک، لازم است ورود و خروج‌های ثبت‌شده در سیستم حسابداری با تراکنش‌های واقعی بانک کاملاً تطابق داشته باشد. در واقع، هرگونه اختلاف بین این دو، می‌تواند نشانه‌ای از اشتباه در ثبت، تأخیر در واریز یا برداشت، و حتی خطای بانکی باشد.
به همین دلیل، تهیه صورت مغایرت بانکی یک ابزار حیاتی در فرآیند حسابداری شرکت‌ها محسوب می‌شود. این فرآیند نه‌تنها به شفاف‌سازی وضعیت مالی کمک می‌کند، بلکه امکان انجام ثبت‌های اصلاحی و پیگیری مغایرت‌ها را نیز فراهم می‌آورد.
در ادامه‌ی این مقاله در وب‌سایت تراز مشهود، به‌صورت کامل به آموزش تهیه صورت مغایرت بانکی، نحوه تنظیم آن، و مثال‌هایی از ثبت‌های اصلاحی می‌پردازیم. همچنین نمونه‌ای واقعی از این صورت را بررسی خواهیم کرد تا درک دقیق‌تری از آن داشته باشید.
چرا تهیه صورت مغایرت بانکی اهمیت دارد؟
تهیه صورت مغایرت بانکی یکی از ابزارهای ضروری برای اطمینان از صحت عملیات مالی در هر سازمان یا شرکت است. این فرآیند با هدف بررسی تطابق حساب‌های بانکی ثبت‌شده در دفاتر حسابداری با صورتحساب واقعی بانک انجام می‌شود و فواید قابل‌توجهی به همراه دارد. مهم‌ترین دلایل و مزایای تهیه صورت مغایرت بانکی عبارت‌اند از:
کشف اشتباهات احتمالی در ثبت تراکنش‌های بانکی در سیستم حسابداری شرکت
شناسایی چک‌های پرداختی یا دریافتی که هنوز وصول نشده‌اند یا برگشت خورده‌اند
بررسی و اصلاح خطاهای سهوی یا سیستمی در دفاتر یا گزارش بانک
پیشگیری از تخلفات مالی مانند سوءاستفاده‌های داخلی یا برداشت‌های غیرمجاز
افزایش شفافیت مالی و تقویت کنترل داخلی در سازمان
تهیه این صورت باعث می‌شود واحد حسابداری بتواند با اطمینان بیشتری گزارش‌های مالی را تنظیم کند و حساب‌های بانکی همیشه تراز باشند.
مراحل تهیه صورت مغایرت بانکی
برای اینکه تهیه صورت مغایرت بانکی به‌درستی انجام شود، رعایت چند مرحله‌ی کلیدی ضروری است. در ادامه، مراحل اصلی را همراه با توضیح کوتاه مشاهده می‌کنید:
| مرحله | شرح مختصر |
|---|---|
| دریافت صورتحساب بانک | دریافت صورتحساب ماهانه از بانک برای بررسی تراکنش‌ها و مانده حساب |
| مقایسه با دفاتر حسابداری | بررسی مانده حساب بانک در دفاتر شرکت و مقایسه آن با مانده موجود در گزارش بانک |
| شناسایی اقلام باز | بررسی مواردی مانند چک‌های در جریان، واریزی‌های در راه، کارمزدها، سود یا جرائم |
| تنظیم صورت مغایرت | تهیه گزارشی دقیق از اقلام مغایرت و محاسبه مانده تعدیل‌شده حساب |
| ثبت اصلاحات در دفاتر | اعمال اصلاحات لازم در دفاتر حسابداری برای به‌روزرسانی اطلاعات مالی |
هر یک از این مراحل باید با دقت انجام شود تا مغایرت‌ها به‌درستی شناسایی و برطرف شوند و حساب‌های مالی شرکت با اطلاعات بانک کاملاً منطبق باشد. در صورت نیاز به اطلاعات تکمیلی با موسسه تراز مشهود تماس بگیرید.
مثال‌هایی از اقلامی که باعث مغایرت بانکی می‌شوند
در فرآیند تهیه صورت مغایرت بانکی، معمولاً با اختلاف‌هایی روبه‌رو می‌شویم که اصطلاحاً به آن‌ها “اقلام باز” یا “اقلام مغایرتی” گفته می‌شود. شناسایی این موارد برای تنظیم دقیق صورت مغایرت ضروری است. در جدول زیر، برخی از رایج‌ترین اقلام مغایرت‌آفرین آورده شده‌اند:
| نوع مغایرت | توضیح |
|---|---|
| چک صادرشده ولی وصول‌نشده | چکی که شرکت صادر کرده اما هنوز توسط ذینفع به بانک ارائه نشده است |
| واریز مشتری ثبت‌نشده | مبالغی که مشتری به حساب واریز کرده اما در دفاتر حسابداری ثبت نشده |
| کارمزد خدمات بانکی | هزینه‌هایی که بانک به‌صورت خودکار کسر کرده و در دفاتر ثبت نشده‌اند |
| سود سپرده بانکی ثبت‌نشده | سودی که بانک به حساب شرکت افزوده ولی هنوز در سیستم حسابداری درج نشده |
در صورتی که این اقلام به‌درستی شناسایی و مستندسازی نشوند، باعث ناهماهنگی بین حساب بانک و دفاتر شرکت خواهند شد.
نکات کلیدی در تهیه صورت مغایرت بانکی
برای اینکه صورت مغایرت بانکی به‌درستی تهیه و استفاده شود، رعایت چند نکته ضروری است:
این صورت باید به‌صورت ماهانه تنظیم گردد، ترجیحاً در پایان هر ماه مالی.
تهیه آن بهتر است توسط واحد حسابداری و با دقت بالا انجام شود.
گزارش نهایی باید توسط مدیریت مالی یا حسابرس داخلی بازبینی و تأیید شود.
تمام مدارک پشتیبان مانند چک‌ها، فیش‌های واریز، صورتحساب بانک و اسناد مرتبط باید ضمیمه این گزارش باشند.
تهیه صورت مغایرت بدون درنظر گرفتن این نکات، می‌تواند باعث ثبت اشتباه اطلاعات مالی در گزارشات رسمی شرکت شود.
در نهایت باید گفت که تهیه صورت مغایرت بانکی یکی از ارکان کلیدی کنترل داخلی و مدیریت مالی هر سازمان است. این گزارش، ابزاری مؤثر برای شفاف‌سازی وضعیت واقعی حساب‌های بانکی، پیشگیری از تخلفات مالی، و اصلاح اشتباهات احتمالی در دفاتر حسابداری محسوب می‌شود.
با تهیه منظم این صورت و تحلیل دقیق مغایرت‌ها، شرکت‌ها می‌توانند اعتماد بیشتری به صحت گزارش‌های مالی خود داشته باشند و تصمیم‌های بهتری در حوزه مدیریت نقدینگی اتخاذ کنند.
گزارشی است که اختلاف بین مانده حساب بانکی در دفاتر شرکت و صورتحساب بانک را نشان می‌دهد.
برای شناسایی اشتباهات، اختلافات و جلوگیری از سوءاستفاده‌های مالی.
چک‌های وصول‌نشده، واریزی ثبت‌نشده، کارمزدهای بانکی و سود سپرده ثبت‌نشده.